5. Kult św. Barbary w Polsce

W Polsce kult św. Barbary był zawsze bardzo żywy. Już w modlitewniku Gertrudy, córki Mieszka 11 (XI wiek), wspominana jest pod datą 4 grudnia. Od końca XI wieku zaczęły pojawiać się teksty liturgiczne o świętej. Pierwszy kościół ku jej czci wystawiono w 1262 roku w Bożygniewie koło Środy Śląskiej, a rozwój jej kultu przypada na XIII wiek. W XV wieku za patronkę obrał ją sobie Wydział Teologiczny Akademii Krakowskiej, a w wieku XX - Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie.

Na terenie Polski istnieją liczne kościoły pod jej wezwaniem, głównie na Śląsku, w Małopolsce i na Pomorzu.

W średniowieczu główny ośrodek kultu św. Barbary znajdował się w kaplicy zakonu krzyżackiego w Staro- grodzie, położonym nad Wisłą, przy ważnym szlaku komunikacyjnym. Pośród różnorodnych wotów były tam m.in. srebrne wizerunki śledzi, sideł, ryb i statków.

W kształtowaniu się kultu św. Barbary znaczącą rolę odegrały pielgrzymki górników do Piekar, Częstochowy, na Górę św. Anny, do Pszowa, Wambierzyc i Krakowa. Pielgrzymi zdążający do Częstochowy i Krakowa zatrzymywali się w kościołach pod wezwaniem św. Barbary. W kościele pod jej wezwaniem u stóp Jasnej Góry miał miejsce krótki odpoczynek, w czasie którego pątnicy czerpali ze studni cudowną wodę. Następnie rozwijali sztandary, także z wizerunkiem św. Barbary, i szli na Jasną Górę.

za: E. Michniowska-Addario, Święta Barbara, Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2017.